Liệu pháp tế bào NK ở đâu được ứng dụng? Nuôi cấy, quy trình, nhược điểm

Bài viết này đi sâu vào vấn đề liệu pháp tế bào NK ở đâu được ứng dụng?, phân tích nhược điểm của liệu pháp tế bào NK, trình bày chi tiết về kỹ thuật nuôi cấy tế bào NK và mô tả quy trình liệu pháp tế bào NK. Đây là hướng dẫn rõ ràng, đủ chiều sâu về công nghệ điều trị tiên tiến, phù hợp cho bạn đọc quan tâm đến các phương pháp điều trị ung thư và bệnh lý miễn dịch.

Liệu pháp tế bào NK là gì?

Tế bào NK (Natural Killer – tế bào sát thủ tự nhiên) là một dạng tế bào bạch cầu thuộc hệ miễn dịch bẩm sinh, có khả năng tiêu diệt các tế bào nhiễm virus hoặc tế bào ung thư mà không cần nhận diện kháng nguyên đặc hiệu. Liệu pháp tế bào NK là một phương pháp điều trị mới, sử dụng chính các tế bào này – sau khi được thu nhận, nuôi cấy và hoạt hóa – để tấn công và loại bỏ tế bào ung thư trong cơ thể người bệnh.

Không giống các liệu pháp miễn dịch khác như tế bào T CAR (cần lập trình di truyền), liệu pháp NK có ưu điểm là đơn giản hơn, ít nguy cơ phản ứng quá mức miễn dịch và phù hợp với nhiều loại bệnh.

Liệu pháp tế bào NK ở đâu được ứng dụng?

Hiện nay, liệu pháp tế bào NK đang được nghiên cứu và ứng dụng tại nhiều quốc gia phát triển như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và Singapore. Các trung tâm hàng đầu như MD Anderson (Mỹ), Trung tâm RIKEN (Nhật Bản), Bệnh viện Đại học Quốc gia Singapore đã triển khai thử nghiệm trên nhiều loại ung thư: máu, gan, phổi, buồng trứng, tuyến tụy…

Tại Việt Nam, các bệnh viện lớn như Bệnh viện Bạch Mai, Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương, Bệnh viện Ung bướu TP.HCM và một số viện nghiên cứu tư nhân đang bước đầu triển khai nghiên cứu hoặc thử nghiệm lâm sàng liệu pháp này.

Tuy nhiên, vì yêu cầu cao về kỹ thuật và điều kiện phòng thí nghiệm đạt chuẩn GMP, hiện liệu pháp NK chưa phổ biến đại trà trong điều trị lâm sàng. Người bệnh có thể tìm hiểu thêm thông tin từ bác sĩ chuyên khoa hoặc đăng ký tham gia các chương trình thử nghiệm lâm sàng.

Nhược điểm của liệu pháp tế bào NK

Mặc dù đầy triển vọng, liệu pháp tế bào NK vẫn còn tồn tại một số hạn chế:

• Hiệu quả chưa ổn định: Đáp ứng điều trị còn phụ thuộc vào loại ung thư, giai đoạn bệnh và vi môi trường khối u.
• Tế bào NK sống ngắn: Sau khi truyền vào cơ thể, tế bào có thể bị đào thải hoặc mất chức năng do hệ miễn dịch bản địa.
• Khó tiếp cận mô khối u: Một số loại ung thư có khả năng tạo rào cản ngăn cản tế bào NK xâm nhập.
• Chi phí sản xuất cao: Do đòi hỏi công nghệ nuôi cấy, kiểm định khắt khe và điều kiện vô trùng nghiêm ngặt.
• Chưa được bảo hiểm y tế chi trả: Vì vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu và phát triển tại nhiều quốc gia.

Nuôi cấy tế bào NK: Công nghệ hiện nay

Quy trình nuôi cấy tế bào NK được xem là khâu quan trọng nhất để tạo ra một sản phẩm tế bào chất lượng, an toàn và hiệu quả.

• Nguồn tế bào: Có thể lấy từ máu ngoại vi của chính người bệnh (tự thân), từ máu người hiến (dị thân) hoặc từ dây rốn.
• Tách chiết tế bào: Sử dụng kỹ thuật tách lớp tế bào đơn nhân (PBMC), sau đó phân lập tế bào NK dựa trên marker CD56+/CD3–.
• Nuôi cấy và kích hoạt: Trong môi trường chứa các cytokine như IL-2, IL-15 hoặc IL-21 để tăng sinh và biệt hóa tế bào NK.
• Làm giàu và kiểm định: Sau 10–14 ngày, sản phẩm tế bào được kiểm tra chất lượng (vi sinh, độc tố, hoạt tính tiêu diệt) và cô đặc chuẩn bị truyền cho bệnh nhân.

Toàn bộ quy trình này cần được thực hiện tại các cơ sở đạt chuẩn GMP, có phòng sạch và trang thiết bị hiện đại để đảm bảo an toàn sinh học.

Xem thêm:

Viện Nuôi Cấy Tế Bào Uy Tín: Tiêu Chí Đánh Giá

Trung Tâm Nuôi Cấy Tế Bào – Dịch Vụ Nuôi Cấy Tế Bào Tại Việt Nam

Quy trình liệu pháp tế bào NK

Một liệu trình điều trị bằng tế bào NK thường gồm các bước:

1. Khám và đánh giá tổng quát: Bệnh nhân được kiểm tra sức khỏe, chức năng gan thận, xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh để lên kế hoạch điều trị.
2. Thu nhận tế bào: Lấy máu ngoại vi để thu nhận tế bào đơn nhân hoặc sử dụng nguồn từ người hiến.
3. Nuôi cấy – hoạt hóa tế bào NK: Tiến hành nhân bản, làm giàu và kiểm tra chất lượng tế bào.
4. Chuẩn bị bệnh nhân: Có thể sử dụng liệu pháp miễn dịch hoặc hóa trị liều thấp để hỗ trợ tế bào NK hoạt động hiệu quả hơn.
5. Truyền tế bào NK: Qua đường tĩnh mạch, có thể thực hiện nhiều đợt cách nhau vài tuần.
6. Theo dõi và đánh giá: Quan sát phản ứng miễn dịch, hiệu quả điều trị, kiểm tra chỉ số ung thư và chức năng cơ quan.

Một số bệnh nhân có thể được chỉ định điều trị nhắc lại (booster) nếu đáp ứng tốt sau đợt đầu tiên.

Kết luận

Liệu pháp tế bào NK là một trong những phương pháp điều trị miễn dịch thế hệ mới, mang lại hy vọng cho nhiều bệnh nhân ung thư nhờ tính an toàn cao và tiềm năng điều trị mạnh mẽ. Tuy nhiên, vì còn trong giai đoạn nghiên cứu và hoàn thiện, người bệnh cần trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ chuyên khoa, cân nhắc kỹ giữa lợi ích và chi phí, và ưu tiên điều trị tại các cơ sở y tế uy tín có kinh nghiệm triển khai liệu pháp tế bào.

Hãy theo dõi chúng tôi để cập nhật những tin tức sức khoẻ mới nhất tại:

👉 Fanpage SETA Việt Nam

👉 YouTube SETA Việt Nam

👉 TikTok SETA Việt Nam

SETA Việt Nam

📍 Địa chỉ: Tầng 2, Tháp A, Toà D2 – đường Giảng Võ, TP Hà Nội.

📞 Hotline: 0349 65 65 11

🕗 Thời gian làm việc: Thứ 2 – Thứ 7: 8:00am – 6:00pm