Chi phí liệu pháp tế bào NK
24 Tháng 6, 2025
Liệu pháp tế bào NK ở đâu được ứng dụng? Nuôi cấy, quy trình, nhược điểm
26 Tháng 6, 2025Bài viết này giải thích rõ về liệu pháp tế bào NK cho ung thư, bao gồm khái niệm, cơ chế tác động, mức an toàn và hiệu quả đã được chứng minh qua các nghiên cứu lâm sàng. Đồng thời, chúng tôi cũng khám phá vai trò của tế bào NK trong miễn dịch tự nhiên, tiềm năng ứng dụng trong điều trị ung thư, cùng những thách thức và triển vọng tương lai.
Liệu pháp tế bào NK là gì?
Tế bào NK (Natural Killer) là một loại bạch cầu quan trọng trong hệ miễn dịch bẩm sinh, chịu trách nhiệm tiêu diệt tế bào nhiễm virus và tế bào ung thư khi chúng mất biểu hiện dấu hiệu “self” (MHC‑I)
Liệu pháp tế bào NK là phương pháp sử dụng tế bào NK – có thể từ chính bệnh nhân (tự thân) hoặc người hiến (đồng loại, như từ máu cuống rốn hoặc dòng NK‑92) – được nuôi cấy, kích hoạt hoặc chỉnh sửa gen (ví dụ CAR‑NK) để tăng độc lực, rồi truyền ngược lại người bệnh nhằm tiêu diệt tế bào ung thư .
Các chiến lược phổ biến:
Sử dụng tế bào NK từ máu cuống rốn hoặc máu hiến, có thể mở sẵn (“off‑the‑shelf”).
Tạo nên CAR-NK bằng cách gắn kháng thể tổng hợp để nhận diện kháng nguyên chuyên biệt trên tế bào ung thư (ví dụ CD19, CD33…)
Dùng dòng tế bào NK‑92, dễ nhân rộng số lượng lớn và chỉnh sửa gen, đã được thử nghiệm lâm sàng
Tìm hiểu thêm: Liệu Pháp Tế Bào NK: Sát Thủ Tự Nhiên Trong Cuộc Chiến Chống Ung Thư Và Bệnh Tật
Liệu pháp tế bào NK có an toàn không?
Các nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng cho thấy:
CAR‑NK (CD19‑IL‑15) từ máu cuống rốn không gây chứng cytokine release syndrome (CRS), neurotoxic hoặc bệnh cấy ghép trên vật chủ (GVHD)
Dòng CD33 CAR‑NK cũng cho thấy không có độc tính nghiêm trọng, ức chế tủy xương chỉ thoáng qua, an toàn ngay cả với liều cao.
Sử dụng NK‑92 hoặc tế bào NK chung cho kết quả an toàn và dung nạp tốt.
Một nghiên cứu trên SNK01 (tế bào NK tự thân mở rộng) báo cáo không độc tính giới hạn liều, kiểm soát ung thư 100% theo đánh giá, và thời gian sống không tiến triển kéo dài ~143 ngày.
Tóm lại: nói chung, liều điều trị tế bào NK đến thời điểm hiện tại rất an toàn, không gây phản ứng CRR nghiêm trọng như CAR‑T. Các triệu chứng thường nhẹ – mệt mỏi, sốt nhẹ.
Liệu pháp tế bào NK có hiệu quả không?
Trong ung thư máu (hematologic malignancies)
CAR‑NK CD19‑IL‑15 (điển hình từ máu cuống rốn) đạt tỷ lệ đáp ứng chung OR = 48.6% vào ngày 30 và 100, sống còn 1 năm 68%, thời gian sống không tiến triển 32%
Liệu pháp kết hợp tế bào NK mở rộng với thuốc chống đa u tủy (myeloma): hiệu quả và có đáp ứng miễn dịch tốt, một số đáp ứng kéo dài.
CAR‑NK CD33 thử nghiệm trên AML cho kết quả khởi đầu tốt, với khả năng gây thuyên giảm hoàn toàn trong giai đoạn đầu, dù vẫn cần cải thiện độ bền của tế bào NK.
Trong ung thư thể rắn (solid tumors)
Một số thử nghiệm (NK‑92, dòng tế bào hiến tặng) báo hiệu hiệu quả chống ung thư phổi, tuyến tụy, u ác tính, lymphoma
Nghiên cứu Yale (2024) chỉ ra phương pháp tăng cường hoạt hóa NK có thể cải thiện hiệu quả với khối u rắn .
CAR‑NK đang được thử nghiệm trên nhiều loại ung thư rắn như vú, buồng trứng, tụy, thận, glioblastoma – một số kết quả rất triển vọng ở giai đoạn đầu .
Tóm lại, ở nhiều ung thư máu và một số khối u rắn, liều liệu pháp tế bào NK đã chứng minh hiệu quả lâm sàng đáng chú ý, đặc biệt khi kết hợp CAR hoặc cytokine IL‑15 để kéo dài sống của tế bào.
Xem thêm: Tế Bào Miễn Dịch NK Hy Vọng Mới Phòng Chống Ung Thư Cho Người Cao Tuổi
Vai trò của tế bào NK trong hệ miễn dịch và ung thư
Tế bào NK đóng vai trò thiết yếu trong miễn dịch bẩm sinh mà không cần MHC‑I. Chúng tiêu diệt tế bào đột biến khi tế bào này chiếm biểu hiện “stress ligand” như NKG2D .
Phóng thích perforin và granzymes để gây apoptosis tế bào ung thư.
Tiết cytokine IFN‑γ thúc đẩy hoạt hóa tế bào T CD8 và CD4, kích thích hệ miễn dịch dạng thu được (adaptive)
Giúp thúc đẩy phản ứng miễn dịch từ các tế bào đại thực bào và tế bào dendritic đối với ung thư .
Trong liệu pháp, tế bào NK đóng vai trò như “ngòi nổ” của hệ miễn dịch, có thể tiêu diệt trực tiếp tế bào ung thư và kích hoạt cơ chế miễn dịch hệ thống.
Ưu nhược điểm và thách thức
✅ Ưu điểm
An toàn hơn CAR‑T: ít gây CRS, neurotoxicity và GVHD
Có thể sản xuất lượng lớn từ máu cuống rốn hoặc dòng NK‑92, phù hợp sản phẩm sẵn dùng (“off‑the‑shelf”)
Nhận diện tế bào ung thư không cần kháng nguyên định trước (MHC‑I) nhờ receptor phụ trợ.
Khi kết hợp kỹ thuật CAR hoặc IL‑15, tế bào NK hiệu quả hơn và bền hơn
❌ Hạn chế
Sự tồn tại ngắn trong cơ thể, đặc biệt dòng NK‑92 không nhân lên hoặc dòng CAR‑NK chỉ bảo trì ngắn .
Khó mở rộng tế bào NK nguồn hiến “tự nhiên” đủ mạnh .
Một số khối u rắn thiết lập môi trường ức chế miễn dịch, làm NK bị ức chế .
Chi phí sản xuất tế bào NK tinh khiết và đạt tiêu chuẩn GMP vẫn khá cao.
Triển vọng và hướng phát triển tương lai
Tăng cường khả năng sống sót và tích tụ: dùng IL‑15 trong thiết kế CAR để NK sống lâu hơn.
Chỉnh sửa gen đa mục tiêu: kết hợp CAR, CD16 Fc để tăng ADCC, receptor homing nhằm đến khối u.
Kết hợp trị liệu: dùng cùng ICB (checkpoint inhibitors), hóa trị nhẹ hoặc xạ trị để tối ưu hóa môi trường miễn dịch.
Mở rộng đối tượng ứng dụng: một số sản phẩm mới như CTH‑401 thử nghiệm trên ung thư buồng trứng, Parkinson, endometriosis với tiềm năng lớn.
Sản phẩm thương mại hóa đầu tiên như ImmunityBio Anktiva đã được FDA phê duyệt cho ung thư bàng quang – sử dụng tác nhân kích hoạt NK và T cells.
Kết luận
Liệu pháp tế bào NK hiện là một hướng tiềm năng và an toàn trong điều trị ung thư, đặc biệt là ung thư máu. Với sự hỗ trợ của công nghệ CAR và cytokine IL‑15, khả năng sống và tiêu diệt khối u của NK được đẩy mạnh. Tuy còn một số thách thức như thời gian tồn tại ngắn và môi trường khối u ức chế miễn dịch, nhưng với nhiều cải tiến đang triển khai, tương lai CAR‑NK và các liệu pháp NK truyền thống hứa hẹn trở thành giải pháp quan trọng trong ung thư học.
👉 Lời khuyên về sức khỏe cá nhân:
Nếu bạn hoặc người thân đang cân nhắc liệu pháp tế bào NK, hãy trao đổi trực tiếp với bác sĩ chuyên ngành ung bướu hoặc trung tâm tế bào gốc để hiểu rõ hơn về tình trạng, khả năng tham gia thử nghiệm lâm sàng, hiệu quả mong đợi và mức độ an toàn riêng biệt cho cá nhân.
Xem thêm:
Xét Nghiệm Hoạt Tính Tế Bào NK Trong Bệnh Lý Ung Thư
3 Liệu Pháp Tế Bào Miễn Dịch T Phổ Biến
Chăm sóc sức khỏe toàn diện: Hành trình hiểu chính mình để sống khỏe hơn mỗi ngày
Hãy theo dõi chúng tôi để cập nhật những tin tức sức khoẻ mới nhất tại:
SETA Việt Nam
📍 Địa chỉ: Tầng 2, Tháp A, Toà D2 – đường Giảng Võ, TP Hà Nội.
📞 Hotline: 0349 65 65 11
🕗 Thời gian làm việc: Thứ 2 – Thứ 7: 8:00am – 6:00pm
